دستگاه اتوکلاو درون یک محفظه ی بسته است و معمولا در دمای بالاتر از ۱۰۰ درجه سانتی گراد کار می کند و در همین مرحله آب را به بخار تبدیل می کند. نکته ی مهم اینجاست که برخلاف باورها، دستگاه اتوکلاو صرفا برای کشتن ویروس ها نیست. اما به صورت کلی باکتری ها در دمای بالا زنده نمی مانند پس برای استریل کردن مواد پلاستیکی حساس مناسب است. به دلیل حرارت بالا از اتوکلاو برای استریل کردن شیر یا مواد حساس دیگر استفاده نمی شود چون طعم و ویژگی های ماده عوض می شود.
اتوکلاو دستگاهی است که برای استریل کردن وسایل و مواد آزمایشگاهی به کار میرود. استریل کردن فرایندی است که در آن میکروارگانیسمها و عوامل انتقال دهنده آنها از جمله قارچ، باکتری، هاگ یا اسپور و ویروس از سطح اجسام پاکسازی میشوند. اتوکلاو این کار را از طریق روشهای فیزیکی، شیمیایی یا با استفاده از بخار اشباع شده انجام میدهد.
انواع دستگاه اتوکلاو
اتوکلاو از مهمترین دستگاه هاو تنجهیزات آزمایشگاهی میباشد که با استفاده از حرارت بخار آب تحت فشار، جهت استریل نمودن (سترون سازی) کاربرد دارد. سترون سازی به معنای استریل نمودن یا نابود کردن تمامی اشکال حیات(میکروبی) از طریق حرارت بخار آب تحت فشار و یا مواد غیر متحرک که شامل روش هایی همچون شیمیایی و غیر شیمیایی است میشود. این دستگاه بیشترین کاربرد را در پزشکی برای استریلزاسیون و همچنین در صنایع شیمیایی برای به عمل آمدن پوشش ها و پکلانش لاستیک و همچنین سنتز هیدوترمال استفاده میشود. همچنین بهترین وسیله جهت استریل کردن ابزارهایی است مورد استفاده در خالکوبی، پیرسینگ، و داروهای دامپزشکی است، ظاهر این دستگاه به صورت یک استوانه در دار میباشد و در ابعاد صنعتی طول دستگاه های اتوکلاو به ۱۵متر نیز خواهد رسید که در این مقاله سعی داریم به صورت کامل درباره اتوکلاو صحبت کنیم و سپس به کاربردهای آن بپردازیم همراه ما باشید.
موارد استفاده از اتوکلاو
به طور کلی تمام مواد غیرعفونی و عفونی آلوده شده با عوامل بیولوژیک شامل بقایای نمونههای محیط کشت تلقیح شده، پاتوژنهای رشد کرده، سلولهای انسانی، حیوانی و گیاهی، مواد آلوده شده به مدفوع انسان یا حیوان، محصولات خونی انسان و حیوان و … میتوانند اتوکلاو شوند. موادی مثل داروهای سرطانزا، رادیو ایزوتوپها، مواد شیمیایی سمی، مواد شیمیایی قابل تبخیر یا هر ماده خطرناک دیگری که ممکن است در اثر حرارت تبخیر شود و انتشار یابد را نمیتوان اتوکلاو کرد. به طور کلی مواد قابل اشتعال، واکنش پذیر و خورنده، سمی یا مواد رادیو اکتیو نباید اتوکلاو شوند.
روش های استریل کردن :
عموماً به چهار طریق عمل استریل کردن صورت میگیرد:
۱-گرمای خشک: در این روش دما به ۱۴۰ الی ۱۸۰ درجه سانتیگراد میرسد مانند فور.
۲-بخار مرطوب: عمل استریل سازی را با بخار اشباع شده انجام میدهد مانند اتوکلاو.
۳-اتیلن اکساید: این روش با گازهای استریل در دمای ۶۰ الی ۷۰ درجه سانتیگراد استریل سازی انجام میگیرد.
4-پرتو دهی با اشعه گاما: در این روش از خاصیت استرلیزاسیون اشعه X استفاده میشود.
اصول کار تمامی اتوکلاوها
در ابتدا آب از منبع اصلی به بخار تبدیل میشود. این تبدیل آب به بخار به دو صورت انجام میگیرد:
۱- آب مستقیماً به داخل چمبر (مخزن دستگاه) ریخته شده و توسط المنتی که دور چمبر پیچیده است گرم شده و در ۱۰۰ درجه سانتیگراد به بخار تبدیل میشود.
۲- آب به داخل مولد بخار رفته و پس از تبدیل شدن به بخار وارد چمبر میشود.
نوع دوم نسبت به نوع اول به دلیل این که سیستم تولید بخار کاملاً جداگانه است، مزیت دارد.
بعد از تبدیل آب به بخار مرحله افزایش دما یا Heating شروع شده و با بسته شدن محیط توسط شیرهای برقی طبق «قانون گازها» با افزایش دما، فشار نیز بالا میرود. با رسیدن دما به مقدار تعیین شده و رسیدن فشار به 2/2 یا 1/2 مرحله استریل سازی آغاز میشود.
در انتهای سیکل یا چرخه استریل، بخار به کندانسور رفته و در اثر «فرایند میعان» به آب تبدیل شده و به مخزن آب مصرفی میریزد و بدین ترتیب در انتهای کار مرحله خشک کن یا Drying انجام میشود. در پایان، مواد و وسایل استریل شده و آماده خروج از دستگاه میشوند.
موارد مورد استفاده از دستگاه اتوکلاو:
دستگاه اتوکلاو به صورت ویژه در دندان پزشکی، دامپزشکی، صنایع شیمیایی و صنایع مواد غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. برای برخی از داروها همچون سرطان زا، رادیولوژی ها، مواد شیمیایی قابل تبخیر، سمی و قابل اشتعال شما نمیتوانید از اتوکلاو استفاده نمایید. دستگاه اتوکلاو برای تمیز نمودن، آلودگی زدایی و ذخیره سازی مواد مورد استفاده قرار میگیرد همچنین از این دستگاه برای حذف مطئن شی استفاده خواهد شد. برخی دیگر از کاربردای این دستگاه شامل: ایجاد محیط مناسب برای کشت باکتری، سترون کردن لوازم آلوده، تهیه وسایل مورد استفاده در نمونه گیری است.
نحوه استفاده از دستگاه اتوکلاو چگونه است؟
یکی از سوالات متداولی که برای نحوه ی کار با توکلاو پرسیده می شود، نحوه ی اتصال به برق شهری است. به طور کلی اتوکلاو با برق ۲۲۰ ولت و فرکانس ۵۰ هرتز کار می کند. نوسانات ۱۸۰ تا ۲۲۰ ولت هیچ مشکلی در کارکرد اتوکلاو ایجاد نمی کند. توجه کنید که اگر این تغییرات بیشتر از حد فوق باشد باید یک ترانسفورماتور مناسب در ان بگذارید. سیم کشی آن هم باید از سیم الکتریکی به قطر ۲ میلی متر باشد.
برای آبگیری اتوکلاو باید درب دستگاه را باز کنید و سپس سینی را بیرون بکشید. تا لبه پلیت max درون آن آب بریزید. وسایل را در اتوکلاو گذاشته و درب را ببندید. در این مواقع اگر دستگاه به اندازه ی کافی آب نداشته باشد روی صفحه ی نمایشگر ارور نمایان می شود و این یعنی LED مربوط به water خاموش است.
وقتی اتوکلاو به اندازه کافی آبگیری شد شما می توانید مدت زمان استریل شده را تنظیم کنید. کلید on را بزنید. چون از قبل دستگاه آبگیری شده است. بعد از آن دستگاه به صورت خودکار مراحل را انجام می دهد. اگر نیاز به تغییر زمان استریل بود دستورالعمل زیر را انجام بدهید. کلید SET را بزنید. صفحه نمایشگر به صورت خودکار مراحل را انجام می دهد.اگر نیاز به تغییر زمان استریل بود دستوالعمل زیر را انجام بدید.
کلید SET را بزنید. صفحه نمایشگر به صورت 15:00 در می اید. مجددا SET را بزنید تا بتوانید با کلیدهای up و down تغییر ایجاد کنید. سپس SET را 3 بار فشار داده تا به حالت دما برگردد و اماده ی START شود و این مدت تایم در حافظه ذخیره می شود. در این حالت المنت دستگاه روشن می شود. چراغهای HEATER و WATER با رسیدن دمای دستگاه به 121.5 درجه سانتی گراد، روشن می شود. چراغ گرم کن HEATER خاموش می شود و تایم استریل به صورت معکوس شروع به کار می کند. اگر خواستید مدت زمان استریل را ببینید، کلید TIME/DOOR را فشار بدهید تا مدت زمان باقیمانده از استریل را به شما نشان بدهد. بعد از 15 ثانیه خود به خود به حالت اولیه برگشته و دمای اتوکلاو را نشان می دهد. وقتی زمان استریل LED تمام شد گرمکن خاموش می شود و جمله ی end of sterile روی نمایشگر نمایش داده می شود. در این حالت باید دکمه ی power را فشار دهید تا خاموش شود. شیر تخلیه ی بخار روی درب را باز کنید تا بخار به طور کامل خارج شود و درجه فشار روی درب به صفر برسد. در نهایت درب اتوکلاو را باز کنید.
چه مواردی را می توان اتوکلاو کرد؟
به صورت کلی پاتوژن های رشد کرده، سلول های انسانی، حیوانی و گیاهی، مواد آلوده شده به مدفوع انسان و حیوان، محصولات خونی انسان و حیوان و… را می توان اتوکلاو کرد. مواد عفونی باید جمع آوری شده و اتوکلاو شود. توجه کنید که مایعات عفونی را هم حتما باید اتوکلاو کرد و بعد در سیستم فاضلاب ریخت.
دستگاه اتوکلاو به چه منظور مورد استفاده قرار می گیرد؟
مشخصات فنی اتوکلاو 24 لیتری تکنوگاز مدل B Evo
اتوکلاو چیست ؟
دستگاه اتوکلاو درون یک محفظه ی بسته است و معمولا در دمای بالاتر از ۱۰۰ درجه سانتی گراد کار می کند و در همین مرحله آب را به بخار تبدیل می کند. نکته ی مهم اینجاست که برخلاف باورها، دستگاه اتوکلاو صرفا برای کشتن ویروس ها نیست. اما به صورت کلی باکتری ها در دمای بالا زنده نمی مانند پس برای استریل کردن مواد پلاستیکی حساس مناسب است. به دلیل حرارت بالا از اتوکلاو برای استریل کردن شیر یا مواد حساس دیگر استفاده نمی شود چون طعم و ویژگی های ماده عوض می شود. اتوکلاو نیاز به مراقبت ویژه و بازرسی و کنترل مداوم دارد. دستگاه اتوکلاو برای فرآیند های صنعتی که به دما و فشار بالا نیاز دارند هم استفاده می شود.
اتوکلاو دندانپزشکی
اتوکلاو دندانپزشکی یکی از تجهیزات مورد نیاز در اکثریت مراکز درمانی می باشد. دستگاه اتوکلاو برای استریل تجهیزات استفاده می شود و برمبنای فشار و دما عملیات استریل را انجام میدهد. نکته قابل توجه در استفاده از اتوکلاو این است که فقط برخی از تجهیزات پزشکی را می توان در داخل اتوکلاو قرار داد چرا که اکثر تجهیزات پزشکی نسبت به فشار و دمای بالا حساسیت دارند. اتوکلاو انواع مختلفی دارد که با آشنا می شوید
مشخصات فنی اتوکلاو 24 لیتری تکنوگاز مدل B Evo :
ساخت ایتالیا
طراحی بسیار زیبا و ارگونومیک
قابلیت تخلیه خودکار آب مخزن کثیف
وزن دستگاه ۲۴ لیتری ۵۸ کیلو گرم
توان دستگاه دستگاه ۲۴ لیتری ۲ کیلووات
دارای پرینتر بمنظور مستند سازی عمل استریلیزاسیون
مجهز به پمپ وکیوم بسیار قوی Pre Vacuum – Post Vacuum
استفاده از تکنولوژی Dual Head جهت افزایش عمر پمپ وکیوم
وجود دو سنسور اندازه گیری دما در داخل چمبر جهت افزایش دقت
دارای سیستم تست اتوماتیک جهت تست خودکار کلیه قسمتها در هنگاه کار دستگاه
خشک کن کامل با استفاده از پمپ وکیوم و گزمابرای وسایل با پوشش و یا بدون پوشش
قفل درب، مکانیکی – الکترومگنتی و الکترونیکی جهت افزایش ایمنی بیشر دستگاه
امکان آبگیری دستی و اتوماتیک و یا اتصال مستقیم به آب شهری از طریق سیستم دیونایزر
این اتوکلاو کلاس B خلا جزء به جزء سه مرحله ای تا فشار منفی0.9 Bar ایجاد می کند
هشت سیکل کاری دو سیکل 134 درجه بدون پوشش و با پوشش – دوسیکل 121 درجه بدون پوشش و با پوشش – سیکل فلش – سیکل Prion – سیکل های تست هلیکس، B&D، وکیوم
دستگاه اتوکلاو به چه منظور مورد استفاده قرار می گیرد؟
مشخصات فنی اتوکلاو 18 لیتری AVICO مدل BOOSTER
اتوکلاو چیست ؟
دستگاه اتوکلاو درون یک محفظه ی بسته است و معمولا در دمای بالاتر از ۱۰۰ درجه سانتی گراد کار می کند و در همین مرحله آب را به بخار تبدیل می کند. نکته ی مهم اینجاست که برخلاف باورها، دستگاه اتوکلاو صرفا برای کشتن ویروس ها نیست. اما به صورت کلی باکتری ها در دمای بالا زنده نمی مانند پس برای استریل کردن مواد پلاستیکی حساس مناسب است. به دلیل حرارت بالا از اتوکلاو برای استریل کردن شیر یا مواد حساس دیگر استفاده نمی شود چون طعم و ویژگی های ماده عوض می شود. اتوکلاو نیاز به مراقبت ویژه و بازرسی و کنترل مداوم دارد. دستگاه اتوکلاو برای فرآیند های صنعتی که به دما و فشار بالا نیاز دارند هم استفاده می شود.
اتوکلاو دندانپزشکی
اتوکلاو دندانپزشکی یکی از تجهیزات مورد نیاز در اکثریت مراکز درمانی می باشد. دستگاه اتوکلاو برای استریل تجهیزات استفاده می شود و برمبنای فشار و دما عملیات استریل را انجام میدهد. نکته قابل توجه در استفاده از اتوکلاو این است که فقط برخی از تجهیزات پزشکی را می توان در داخل اتوکلاو قرار داد چرا که اکثر تجهیزات پزشکی نسبت به فشار و دمای بالا حساسیت دارند. اتوکلاو انواع مختلفی دارد که با آشنا می شوید
مشخصات فنی اتوکلاو 18 لیتری AVICO مدل BOOSTER
ساخت ایران
سیستم کنترل تمام اتوماتیک
سیستم وکیوم ۶ مرحله ای
دو مخزن مجزای آب تمیز و آب استفاده شده
۶ برنامه از پیش ذخیره شده در دستگاه
دارای سیکل استریل سریع و کاربری آسان
قابلیت استریل لوازم به صورت پک شده و بدون پک
گذراندن موفق تست های اندیکاتور ، B&D،.PCD
نمایشگر مخصوص جهت ثبت و نمایش عملکرد دستگاه در طول سیکل
میکروپروسسور کاملاً الکترونیکی جهت کنترل دما و فشار به صورت مجزا
سیستم کنترل نشت بخار (Air Leakage Control System)
فیلتر هوای آنتی باکتریال برای تصفیه هوای ورودی به محفظه اتوکلاو
علائم هشدار دهنده در صورت خارج شدن از شرایط مطلوب و سیکل کاری
پمپ دو محفظه ای بسیار دقیق جهت میزان وکیوم بالا مطابق استاندارد DIN EN 13060
قابلیت نصب پرینتر مخصوص چاپ و مستندسازی تمامی پارامترهای اندازه گیری در زمان سیکل
سیستم تست الکتریکی (Electrical Test System) جهت جلوگیری از گمراهی اپراتور در موارد نقص فنی
سیستم خشک کن پیشرفته (سیستم گرمایی ویژه،اطمینان در انجام دقیق تر و مطلوب تر چرخه ی خشک کن و عدم تغییر ماهیت لوازم )